Οι όζοι του θυρεοειδούς είναι πολύ συχνοί καθώς υπολογίζεται πως συναντώνται περίπου στο 50% των ανθρώπων αν και η πλειοψηφία των ασθενών αγνοεί την ύπαρξη τους.
Οι αιτίες δημιουργίας των θυρεοειδικών όζων είναι ποικίλες και διακρίνονται σε καλοήθεις (ενδημική βρογχοκήλη, θυρεοειδίτιδα Hashimoto, απλές ή αιμορραγικές κύστεις, καλοήθη αδενώματα) και κακοήθεις καταστάσεις (καρκίνος θυρεοειδούς, λέμφωμα ή μεταστατική εντόπιση στο θυρεοειδή). Είναι ευχάριστο πάντως το γεγονός πως 95% όλων των θυρεοειδικών όζων είναι καλοήθους αιτιολογίας.
Υπάρχουν πολλά διαγνωστικά εργαλεία που το καθένα μας παρέχει μοναδικές πληροφορίες και μας βοηθά να καθορίσουμε αν ένας όζος είναι καλοήθους ή όχι αιτιολογίας. Αξίζει όμως να τονιστεί πως συνήθως δεν θα χρειαστεί σε κάθε ασθενή η διενέργεια όλων των εξετάσεων που θα παρατεθούν.
ΘΥΡΕΟΤΡΟΠΟΣ ΟΡΜΟΝΗ (THYROID STIMULATING HORMONE-TSH)
Η θυρεοτρόπος ορμόνη (TSH) προσδιορίζεται με εξέταση αίματος.
- Στην περίπτωση που τα επίπεδα TSH είναι φυσιολογικά, το επόμενο βήμα είναι η διενέργεια υπερηχογραφήματος (αν αυτό δεν έχει ήδη πραγματοποιηθεί).
- Χαμηλά επίπεδα TSH υποδηλώνουν πιθανότατα πως ο όζος παράγει υψηλά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών και το επόμενο βήμα είναι η διενέργεια σπινθηρογραφήματος
- Υψηλά επίπεδα TSH οφείλονται κατά κύριο λόγο σε μια αυτοάνοση φλεγμονή του θυρεοειδή που ονομάζεται θυρεοειδίτιδα Hashimoto και σε αυτή την περίπτωση συνιστάται η μέτρηση θυρεοειδικών αντισωμάτων.
ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ
Υπερηχογράφημα θυρεοειδούς θα πρέπει να διενεργείται σε όλους τους ασθενείς στους οποίους έχει τεθεί υποψία ύπαρξης όζου με την ψηλάφηση ή με κάποια άλλη απεικονιστική εξέταση (triplex καρωτίδων, αξονική, μαγνητική). Το υπερηχογράφημα περιγράφει με ακρίβεια το μέγεθος και τα χαρακτηριστικά των όζων και βοηθά τον ενδοκρινολόγο να επιλέξει τους όζους που θα χρειαστούν παρακέντηση με τη χρήση λεπτής βελόνας (FNA).
ΠΑΡΑΚΕΝΤΗΣΗ ΜΕ ΛΕΠΤΗ ΒΕΛΟΝΑ (FNA)
Στην FNA χρησιμοποιείται λεπτή βελόνα για να λάβουμε κυτταρικό υλικό από τον όζο. Το υλικό αυτό εξετάζεται στη συνέχεια από κυτταρολόγο. Η FNA γίνεται με ψηλάφηση ή υποβοηθείται με τη χρήση υπερήχου.
Τα αποτελέσματα της βιοψίας είναι ένα από τα ακόλουθα:
- Καλοήθεια (χωρίς καρκινικά κύτταρα)
- Κακοήθεια (καρκινικά κύτταρα)
- Ύποπτο για κακοήθεια
- Θυλακιώδες νεόπλασμα
- Μη διαγνωστική βιοψία ή μη επαρκές δείγμα
ΣΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ
Το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς έχει στις μέρες μας αντικατασταθεί από τις προηγούμενες πιο χρήσιμες εξετάσεις και ενδείκνυται μόνο για τους ασθενείς με όζο και χαμηλά επίπεδα TSH.
Η πληροφορία που λαμβάνουμε από το σπινθηρογράφημα είναι αν ένας όζος είναι αυτόνομος («θερμός») ή μη λειτιυργικός («ψυχρός»). Η εξέταση πραγματοποιείται μετά την πρόσληψη ραδιενεργού ιωδίου ή τεχνητίου.
- Θυρεοειδικοί όζοι που προσλαμβάνουν το ραδιενεργό υλικό καλούνται αυτόνομοι ή θερμοί και συνήθως δεν είναι κακοήθεις
- Θυρεοειδικοί όζοι που δεν προσλαμβάνουν το ραδιενεργό υλικό καλούνται ψυχροί και είναι κακοήθεις στο 5%. Υπολογίζεται πως το 95% των όζων είναι ψυχροί
Απαγορεύεται η διενέργεια σπινθηρογραφήματος στην κύηση και το θηλασμό.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΩΝ ΟΖΩΝ
H σωστή αντιμετώπιση των όζων του θυρεοειδή εξαρτάται από τον τύπο του όζου.
Στην περίπτωση των καλόηθων θυρεοειδικών όζων προτείνεται η τακτική παρακολούθηση του ασθενούς. Σε αρκετές περιπτώσεις (ειδικά σε μεγάλους όζους) χορηγείται θυρεοειδική ορμόνη (θυροξίνη) για τη συρρίκνωση του όζου, αν και αυτή η πρακτική δεν είναι πάντα αποτελεσματική και ενέχει τον κίνδυνο εμφάνισης ανεπιθυμήτων ενεργειών από τη χορήγηση θυροξίνης.
Στην περίπτωση του θυρεοειδικού καρκίνου απαιτείται χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς αδένα και πιθανώς συμπληρωματική χορήγης ραδιενεργού ιωδίου.
Αν ένας όζος παράγει υψηλά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών (αυτόνομος ή θερμός όζος) συνιστάται η χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς ή η χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου με σκοπό την καταστροφή του όζου.
